O arcebispo de Santiago, monseñor Francisco José Prieto, presidiu, durante a mañá do 31 de xaneiro, a eucaristía na festividade de santo Tomé de Aquino, celebrada na capela do Seminario Maior Interdiocesano. O arcebispo estivo acompañado do reitor e do equipo formativo do Seminario, José Antonio Castro Lodeiro, Ángel Carnicero Carrera e Juan Manuel Basoa Rodríguez; así como dos directores do Instituto Teolóxico Compostelán e do Instituto de Ciencias Relixiosas, profesores, alumnos e seminaristas.
Na súa homilía, monseñor Prieto resaltou a figura do santo, coñecido pola súa profundidade teolóxica e a súa humildade. Lembrou unha súplica atribuída a Santo Tomás: «Señor, concédeme unha vontade que che busque, unha sabedoría que che coñeza, unha vida que che agrade, unha perseveranza que te espere e unha confianza que che posúa». Invocando esta oración, monseñor Prieto salientou que a verdadeira sabedoría é un don de Deus que nos atopa e precédenos.
Durante a súa homilía, citou a Heidegger, quen afirmaba que ás veces é necesario dar un paso atrás para poder avanzar. Comparou esta reflexión coa capacidade de Santo Tomás de abrir a xanela da verdade de Deus, que permanece sempre aberta. Destacou tamén a famosa escena na que, durante unha Eucaristía, Santo Tomás experimentou unha visión tan profunda que deixou inacabada a súa obra máis recoñecida, a «Suma Teolóxica».
Monseñor Prieto subliñou a importancia da humildade, mencionando outra escena na capela de San Nicolás en Nápoles, onde Cristo, desde o crucifixo, pregunta a Santo Tomás que recompensa desexa por falar ben del. A resposta do santo foi clara: «Non quero nada, Señor. Quérote a ti».
O arcebispo lembrou que a fe é tanto don como procura e animou aos fieis para deixarse atopar por Deus, superando calquera ideoloxía que distorza a súa palabra. Destacou a simplicidade e profundidade de Deus na vida cotiá, onde se manifesta como pegadas na nosa biografía.
No marco do Xubileu romano de 2025, baixo o lema «Peregrinos na esperanza», monseñor Prieto destacou que a esperanza non reside no cumprimento de desexos, senón en «o sentido que Cristo outorga ás nosas vidas·. Ao referirse á intelixencia artificial, advertiu que, aínda que poida superar a intelixencia humana, nunca poderá substituír a proximidade e o encontro humano.
Finalmente, monseñor Prieto convidou os presentes a continuar celebrando a Eucaristía, dando grazas por santo Tomás e san Juan Bosco, ambos os santos que centraron as súas vidas en Cristo. Concluíu a súa homilía chamando a vivir con humildade, esperanza e caridade, e a buscar sempre a verdade e a sabedoría que proveñen de Deus.
Tras a eucaristía, o arcebispo presidiu un acto académico no salón nobre do Instituto Teolóxico Compostelán cunha conferencia a cargo de Mario Pérez Moya: «Imaxinar coa filosofía o mundo que Deus soña, en tempos de cinismo».
O director do ITC, José Antonio Castro Lodeiro, presentou ao relator destacando o seu impresionante currículum académico e a súa sensibilidade especial cara aos marxinados. Describiuno como un «trobador de soños», resaltando a súa perspectiva única, baseada na súa experiencia como cura rural e profesor. Esta introdución, Castro Lodeiro, axudou aos asistentes para reflexionar sobre a importancia da humildade, a sabedoría e a proximidade na educación e a vida espiritual.
Pérez Moya describiu o contexto actual como un de profundo desencanto e cinismo, onde a inxustiza se normaliza e a desigualdade celébrase. Expuxo a urxente necesidade de recuperar a capacidade de imaxinar un mundo máis xusto e humano, un exercicio filosófico e espiritual que toca as raíces da nosa existencia e relación cos demais.
«A perspectiva dos marxinados é crucial,» afirmou Pérez Moya, argumentando que Xesús mesmo viviu e morreu nas marxes, e que o Papa Francisco destaca que o mundo se ve máis claro desde as periferias. Definiu a expresión «condenados da terra» non como unha condición inherente, senón como unha consecuencia do sistema colonial e capitalista, destacando que os pobres son suxeitos históricos chamados a protagonizar a súa liberación.
Criticou a invisibilización histórica do pobre no discurso académico español, onde a pobreza se estudou como un problema social sen dar voz aos propios afectados. Contrapuxo o cinismo, entendido como a renuncia á esperanza e o conformismo, á imaxinación filosófica que chama a soñar o imposible e a actuar para transformar a realidade. O cinismo contemporáneo distínguese pola súa desesperanza e escepticismo, que se manifestan na indiferenza ante os grandes ideais e valores.
Analizou a orixe do cinismo contemporáneo na frustración ante promesas incumpridas, a perda de fe no cambio e a normalización da corrupción e a violencia. Así, describiu o cinismo como un desafío ao Evanxeo, opoñéndose á esperanza cristiá que proclama un mundo posible en Cristo.
Explicou as consecuencias da banalización da democracia, como a desafección cidadá, a apatía política e a emerxencia de populismos. Argumentou que o cinismo lexitima as desigualdades ao afirmar que non hai alternativa ao sistema actual, silenciando as voces de quen sofre opresión e exclusión.
Propuxo catro pasos para imaxinar o futuro desde a perspectiva dos excluídos: recoñecer a exclusión como pecado estrutural; investir a lóxica do poder; facer da esperanza unha praxe concreta; e valorar as voces silenciadas. Describiu como a filosofía, como exercicio crítico e creativo, pode visibilizar a exclusión, criticar as estruturas de poder e crear novas alternativas.
Finalmente, reflexionou sobre a visión poshumanista da tecnoloxía e o seu contraste co mundo que Deus soña, que non consiste en eliminar o sufrimento ou a morte, senón en transformalos a través do amor. Salientou a importancia de abrazar a humanidade plenamente, coas súas luces e sombras, recoñecendo a vulnerabilidade como un espazo onde se manifesta o amor divino. Concluíu afirmando que o mundo que Deus soña é un mundo onde a humanidade sexa plenamente vivida, non negada, e onde a fe se converta en acción liberadora.
